سل درکودکان

کودکان معمولاً عفونت سلی را از یک فرد بزرگسال یا کودک با سن بالاتر که

مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت است دریافت می کنند و غالباً این مخزن

بیمـاری یکـی از اعضای خانواده ی کودک است؛ اما با شیوع کمتر ایـن امکـان

نیـز وجـود دارد کـه کودکان از طریق تماس با یک فرد اسمیر منفـی ( کـه   در

اغلـب مـوارد کشـت مثبـت است) به میکروب سل آلوده شوند

بنابراین می توان نتیجه گیری کرد  کـه بهتـرین راه  پیشـگیری  از  بـروز  سـل

اطفـال، تشخیص بموقع و درمان موارد مسری بیماری است.

کودکان ممکن است در هر سنی به بیماری سل مبتلا شوند، اما شایع ترین

سن ابـتلا در آنها 1 تا 4 سالگی است. براساس گزارشات کشورهای مختلف،

سـل کودکـان 6 تـا 20% از  کل موارد سل بالینی  گزارش  شـده  را  تشـکیل

مـی دهـد  کـه   ایـن  نسـبت  در جوامع مختلف تحت  تاثیر  عواملی  همچون

فراوانی و تجمع مخازن بیماری موجـود در جامعه (یعنی شیوع بیماران مبتلا

به سل ریوی اسـمیر خلـط مثبـت)، ترکیـب سـنی جمعیت، میزان دسترسی

به خدمات تشخیصی و نیز میزان جدیت در اجـرای فرآینـد بررسی  موارد  در

تماس با بیماران شناسایی شده متفاوت خواهد بود.

نسبت موارد سل ریوی به موارد سل خارج ریوی (PTB/EPTB) در کودکان حدوداً

1 به 3 است، اما بسته به عواملی نظیر سن، قابلیت نظام بهداشـتی در بررسـی

مـوارد تماس بیماران شناسایی شده و احتمالاً فاکتورهای  ژنتیکی ،  این  نسبت

می تواند تغییر کند.

اطفال ممکن است همچنین در اثر خوردن شـیر گـاو نجوشـیده/ غیـر پاسـتوریزه

بـه باسیل مایکوباکتریوم بوویس آلوده و مبتلا شوند. در این صـورت غالبـاً کـودکِ

مبـتلا دچار آدنیت گردنی سلی یا سل گوارشی (سل روده) می شود؛ هر چند کـه

در برخـی موارد مایکوباکتریوم بوویس قابلیت ایجاد سل ریوی و سل منتشر را هم

دارد. خطر عفونت سلی در یک کودک، بـه میـزان تمـاس وی بـا قطـرات تنفسـی

عفـونی بستگی دارد.

به طور مثال، شیرخوارِ یک مادر مبتلا  به سل ریوی اسمیر خلـط مثبـت  به دلیل

تماس بسیار نزدیک با مخزن بیماری  و  احتمال استنشاق  بیشتر  ذرات  عفونی،

به مراتب بیشتر از سایر افراد در تماس، در خطر ابتلا به عفونت سـلی قـرار دارد

و مـا می دانیم که هر چه تماس با عامل عفونی  بیشـتر  باشـد ،  احتمـال  بـروز

بیمـاری نیـز بیشتر خواهد بود.

اما اغلبِ کودکانِ مبتلا به عفونت سلی، در طول دوران طفولیت خود به بیمـاری

سـل فعال مبتلا نمی شوند و تنها مدرکِ حاکی  از وجود  عفونت  سلی  در  آنها

ممکـن اسـت یک تست پوستی توبرکولین مثبت باشد.

خطر ابتلا به بیماری فعال در  اوایل زمان آلودگی  به میکروب  در  حداکثر  مقـدار

خـود قرار دارد و با گذشت زمان کاهش می یابد؛ لذا شیرخواران و کودکان  زیـر

5 سـال بـه مراتب  بیشتر در خطر ابتلا  به  سل  فعال  قرار دارند؛  حال  چنانچه

کودکی دچار عفونـت سلی شود بیشترین احتمال ابتلا به سل فعال در وی در

یک سال اول پس از آلـودگی خواهد بود و در صورتی  که  این  کودک  آلوده  یک

شیرخوار باشد، فاصـله زمـانی میـان آلودگی و بیماری در وی کوتاه تر و حتی

ممکن است به 6 تا 8 هفته کاهش یابد.

ابتلا به گروهی از بیماری ها که به نحوی با تضـعیف سیسـتم ایمنـی همـراه

هسـتند   (  نظیر  آلودگی  به  HIV،  سرخک ،  سیاه سرفه   و     سوء تغذیه  

پروتئین- کالری) می تواند فرآیند تبدیل مرحله ی عفونت سلی  به   بیمـاری

فعـال را   در  افـراد  تسـهیل  و  تسـریع  کند ؛  و  ما  می دانیم  که اغلب این

بیماری ها در سنین شیرخوارگی و ابتـدای کـودکی شایع ترند.

رفرنس    :         دستورالعمل  کشوری  راهنمای  مبارزه  با سل 

http://eazphcp.tbzmed.ac.ir/uploads/26/CMS/user/file/90/TB%20Guideline%2088.pdf